Başlık

:

YARI-MONARŞİDEN BAŞKANLIĞA TÜRKİYE’DE HÜKÜMET SİSTEMİNİN EVRİMİ

Yazar(lar)

:

Abdullah METİN, Serkan ÜNAL

İngilizce Başlık

:

THE EVOLUTION OF TURKEY’S GOVERNMENT SYSTEM: FROM SEMI-MONARCHY TO PRESIDENTIALISM

Anahtar Kelimeler

:

Türkiye’de Hükümet Sistemi, Siyasal Sistem, Yarı-monarşi, Başkanlık Sistemi, Parlamenter Sistem

İng. Anahtar Kelimeler

:

Turkey’s Government System, Political System, Semi-monarchial System, Presidential System, Parliamentary System

Özet

:

Bu çalışma Türkiye’nin 1876’dan bugüne hükümet sistemini araştırmaktadır. Türkiye’de hükümet sistemleri genelde darbeler ve liderlerin inisiyatifi ile değişmiş, cumhurbaşkanları ve başbakanların güç ilişkisine bağlı olarak karakter kazanmıştır. Bu çalışmada hükümet sistemleri literatürüne ek olarak, hükümet sistemlerini ortaya çıkaran tarihî arka plan, anayasalara yansıyan hukukî boyut ve siyasi arenadaki fiilî işleyiş göz önünde bulundurularak dört boyutlu perspektiften sistem okuması yapılmıştır. Bulgular Türkiye’nin hemen hemen tüm hükümet sistemlerini tecrübe ettiğini göstermektedir. Şöyle ki, Türkiye’de 1876’ya kadar monarşi, 1876-1920 arası yarı-monarşi, 1920-1923 arası meclis hükümeti, 1923-1960 arası karma sistem (kuvvetler birliği fonksiyonlar ayrılığı), 1961-2007 arası parlamenter sistem, 2007-2014 arası yarı-başkanlık (başbakancı-başkanlık formu) sistemleri uygulanmıştır. Başkanlı-parlamenter sistem ise 1923-1950 ve 2014-2018 dönemlerinde fiilî olarak ortaya çıkmıştır. 2017’den itibaren ise başkanlık sistemi uygulanmaktadır. Muhalefetin sisteme yönelik eleştirileri ve yeni sistem önerileri Türkiye’de sistem arayışının devam edeceğini göstermektedir. Çalışma bu eleştiriler, vaatler ve arayışın değerlendirmesi ile neticelendirilmiştir.

İngilizce Özet

:

This study explores Turkey's experience of forms of government since 1876. In Turkey, forms of government have generally changed with coups and the initiative of the leaders and were shaped according to the power relationship between presidents and prime ministers. This study bases the forms of government on four dimensions; the related literature, the historical background, legal dimension, and actual power relations. The findings show that Turkey has experienced almost all forms. Namely, Turkey's form was monarchy until 1876, semi-monarchy between 1876-1920, assembly-government between 1920-1923, a mixed system (unity of powers, separation of functions) between 1923-1960, parliamentary between 1961-2007, semi-presidential (premier-presidential type) between 1961-2007. Also, president-parliamentary form appeared in the 1923-1950 and 2014-2018 periods. Since 2017, the presidential system has been implemented. Moreover, the opposition parties criticize the presidential system and insist on changing it to the parliamentary system. All these show that the pursuit of the ideal form of government for Turkey will continue. We concluded the study by discussing these claims, criticisms, and the pursuit.

Pdf

:

Tam Metin

Pdf

:

İngilizce Tam Metin

Sayı: 38 - 2022 - Tüm Makaleler